Category Archives: Peer Gynt

Theo Rutgers en Jantina Figeland speult Ibsen

Posted on 13 november 2024

In de Heerenveensche Koerier verscheen op 19 mei 1949 het volgende korte berichtje over de opvoering van het toneelstuk Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) van de Noorse toneelstukkenschrijver Henrik Ibsen in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever. Zie afbeelding 2.

Peer Gynt te Diever.
In het openluchttheater te Diever zullen in de komende zomer vier opvoeringen worden gegeven van Ibsen’s toneelspel Peer Gynt. Deze opvoeringen zullen weer geheel geschieden met eigen krachten. Men meent goede vertolkers voor de rollen van Peer Gynt en Solvejg te hebben gevonden. Er heeft één vroege opvoering plaats voor scholieren en wel op 23 juni; de andere opvoeringen zullen worden gegeven op 7, 16 en 27 juli.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief

Op de hier afgebeelde zwart-wit foto zijn te zien van links naar rechts:
Dirk Theodorus (Theo) Rutgers in de rol van Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt);
Jantien (Jantina) Figeland in de rol van de Groene Vrouw;
Antje Dijkstra in de rol van Opperkobold;
Achter en rechts van Antje Dijkstra staan kobolds. De rol van kobold werd gespeeld door de jongedames:
Grietje Bakker, Trijntje Davids, Janna Houwer, Marietje Kruize, Hillie Offerein, Janna Offerein, Annie Seinen, Aaltje Smidt, Hillie Smit, Janna Smit en Annigje Vierhoven.
De redactie weet helaas niet wie van deze elf jongedames op de hier afgebeelde zwart-wit foto staat. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan hier wel duidelijkheid over verschaffen ? Bijvoorbeeld kinderen van de hiervoor genoemde jongedames, die deze foto in het album van hun moeder hebben gezien ? Je weet maar nooit !

Toneelvereniging Diever voerde in 1949 met veel succes het enige niet door William Shakespeare geschreven stuk in haar geschiedenis op. Het was het buitengewoon moeilijk speelbare stuk Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) van Henrik Ibsen.
De nog jonge zeer talentvolle dominee Dirk Theodorus (Theo) Rutgers, die toen nog in de pastorie aan de brink van Deever woonde, speelde de rol van Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) op fenomenale wijze.
De nog zeer jonge en zeer talentvolle Jantien (Jantina) Figeland, die toen in café Brinkzicht aan de brink van Deever woonde, speelde de rol van de Groene Vrouw op fenomenale wijze.
De nog negentienjarige Antje Dijkstra speelde de rol van opperkobold. De redactie heeft in de openbare bronnen geen recensies van haar spel kunnen vinden. Zij is geboren op 4 oktober 1926. Zij trouwde met Lambertus (Bertus) Koning. Zij woont/woonde in Delden. De redacties is in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.
Janna Houwer is geboren op 9 augustus 1931 in Wapse. Ze trouwde met Albert Harreveld. Ze woont/woonde in Nieuwleusen. In juli 1947 was ze 16 jaren oud.
Janna Offerein is geboren op 15 augustus 1932 in Wapse. Zij is overleden op 12 april 2022 in Möppel. Zij was getrouwd met Jans Smidt. In juli 1947 was ze 14 jaren oud.
Aaltje Smidt is geboren op 12 augustus 1930 in Deever. Zij is overleden op 19 september 2020. Ze trouwde met Hendrik Offerein. Ze woonden in Deever. In juli 1947 was ze 16 jaren oud.
Janna Smit is geboren op 1 maart 1931 op Kalter’n. Zij trouwde met Jan Kappe. Zij woonde na haar trouwen in Oll’ndeever. In juli 1947 was ze 16 jaren oud.
De redactie is in de openbare bronnen nog op zoek naar (meer) gegevens van de dames die de rol van kobold speelden. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie helpen aan gegevens ?
De redactie verwijst naar enige berichten, die hij heeft geschreven over de uitvoering van het toneelstuk Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt). De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief klikke daartoe op het onderwerp Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt).

Henrik Ibsen behandelt in het toneelstuk Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) het leven van een eenvoudige boerenzoon, die alle denkbare avonturen beleeft voor hij als oude man terugkeert in zijn geboortestreek en sterft.
Het speelt zich af in de bergen van Noorwegen, tussen dorpelingen en kobolds, in Marokko, onder de Bedoeïenen, in een gekkenhuis in Kaïro en aan boord van een schip.
Als jonge man verleidt Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) een bruid op haar trouwdag, wordt verliefd op Solvejg, een jong meisje dat op de bruiloft is, en moet vluchten. Hij komt terecht bij de kobolds, en verwekt een kind bij de Groene Vrouw.
Dan bouwt hij een hut voor zichzelf in de bergen, waar Solvejg hem vindt en hem belooft dat ze altijd van hem zal houden. De kobolds komen hun rechten opeisen en weer moet Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) vluchten. Solvejg belooft op hem te wachten. Vele jaren later komt Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) terug in de hut om te sterven en vindt daar tot zijn vreugde Solvejg, die haar hele leven op hem gewacht heeft. Haar liefde verlost hem van zijn zonden en hij sterft in haar armen.

Afbeelding 1

Afbeelding 2
Dirk Theodorus (Theo) Rutgers speelde de rol van Peer Gynt;
Mevrouw Joop Veentra, de echtgenote van Dirk Theodorus (Theo) Rutgers, speede de rol van Solvejg.

Afbeelding 3
Dirk Theodorus (Theo) Rutgers is op 29 januari 1922 geboren in Leeuwarden als zoon van assistent-accountant Johannes Rutgers en Inne Rippen.

Afbeelding 4

Afbeelding 5

Posted in Alle Deeversen, Eup’mlogtspel, Henrik Ibsen, Peer Gynt | Leave a comment

See hept Keuning Kimbelijn in 2002 espeult

Posted on 3 maart 2024

De toneelvereniging Deever voerde in 2002 in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever het openluchtspel Keuning Kimbelijn op. Het is van enig geschiedkundig belang te vermelden dat niemand minder dan de meer dan vierhonderd jaar geleden overleden William Shakespeare uit Stratford upon Avon het stuk omstreeks 1611 heeft geschreven.
In het tragische blijspel, komische tragedie, tragikomische tragedie of dramatische romance Keuning Kimbelijn zijn de twee belangrijkste thema’s onschuld en jaloezie.
In 1981 was de toneelvereniging Deever nog niet toe aan Keuning Kimbelijn, ze was een beetje huiverig geworden voor het spelen van tragedies, want het was al eens voorgekomen dat de toeschouwers tijdens een sterfscène onbedaarlijk hadden zitten lachen. Ja, dat heb je met die tragikomische tragedies.
Bij de redactie van ut Deevers Archief zijn van de openluchtspelen in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever slechts twee ansichtkaarten in kleuren bekend.
Helaas is van het in 1949 gespeelde toneelstuk Peer Gynt van Henrik Ibsen geen ansichtkaart uitgegeven.
Op de bijgaand afgebeelde ansichtkaart in kleuren zijn toneelspelers in het openluchtspel Keuning Kimbelijn te zien. De redactie weet nog niet welke toneelspelers op deze ansichtkaart zijn te zien, maar zou het uiteraard wel graag willen weten. Deze ansichtkaart is in 2002 op de markt gebracht door uitgeverij Van der Meulen uit Sneek.
Een afbeelding van de andere ansichtkaart in kleuren is ten zeerste te bewonderen in ut Deevers Archief.

De redactie meent dat het openluchtspel van 2002 de volgende rolverdeling had.
Cymbeline, koning van Brittanië – Wim Smits;
Koningin, tweede vrouw van de koning – Coby van Muijen;
Posthumes, echtgenoot van Imogen – Berend Vrielink;
Cloten, zoon van de koning – Berend Bijker;
Arviragus, zoon van de koning – Gosse Eefting;
Guiderius, zoon van de koning – Paul Weijers;
Pisanio, knecht van Posthumes – Rob Jongepier;
Hofdames – Els Oosterloo, Ester Zwaan;
Philario, vriend van Posthumes – Gied Donkers;
Jachimo, Romeinse edelman – Gert-Jan van Muijen;
Fransman, edelman in Rome – Matthias Smits;
Belarius, verbannen edelman – Bert Kroon;
Kamermeisje, helpster van Imogen – Yvonnen van Ginneken;
Edelmannen – Henk Kerstholt, Evert Brugging, Jans Tabak, Floris Albrecht, Cees de Vries, Rino Romijn, Harrie van Dijk;
Caius Lucius, bevelhebber Romeinse troepen – Harrie van Dijk;
Jupiter, god van de Romeinen – Floris Albrecht;
Cipier -Rino Romein.

De grote vraag aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief is vanzelfsprekend de volgende.
Wie herkent wie van de toneelspelers op de hier afgebeelde ansichtkaart ?
Het komt de redactie voor dat de man met de Asterix-en-Obelix-helm en de grote Asterix-en-Obelix-hangsnor de hoofdrolspeler is, te weten Wim Smits in de rol van Keuning Kimbelijn van Brittanië.

Posted in Ansigtkoate, Eup’mlogtspel, Henrik Ibsen, Peer Gynt, Shakespearitis | Leave a comment

Un skier wètervaarfskildereegie van De Grüne Vrou

Posted on 30 januari 2024

De Deeverse huisdokter Ludolf Dirk Broekema koos als op te voeren toneelstuk in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever voor de voorstellingen op 7, 16, 23 en 27 juli 1949 het toneelstuk Peer Gynt van de Noorse schrijver Hendrik Ibsen. Dat was een gedurfde beslissing, maar leidde in de jaren daarna niet tot een steeds andere keuze uit de zeer grote biodiversiteit in toneelstukken van beroemde toneelstukkenschrijvers.
Dokter Broekema bleef vanaf 1950 jaar na jaar helaas alleen maar kiezen voor monotonie, voor uitgekauwde toneelstukjes van die eeuwen geleden gestorven Sjakie uut Spier. De conclusie is te trekken dat huisdokter Ludolf Dirk Broekema een belangrijke medeveroorzaker is van de tot op de dag van vandaag niet uit te roeien, want commercieel aangewakkerde sheakespearitis in Deever. De shakespearitus neemt daardoor in Deever steeds ernstiger vormen aan.
Het spel van Peer Gynt werd in 1949 gedragen door twee topspelers, te weten de zeer getalenteerde hervormde dominee Dirk Theodorus (Theo) Rutgers in de rol van Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) en het toptalent mejuffrouw Jantien (Jantina) Figeland in de rol van De Groene Vrouw.
Van het ontwerp van de jurk van De Groene Vrouw is gelukkig een fraai waterverfschilderijtje bewaard gebleven. De redactie van ut Deevers Archief wil de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief een afbeelding van dit fraaie aquarelletje van de jurk van de groene koboldvrouw uiteraard niet onthouden. Zie afbeelding 1. De redactie wil wel bijzonder graag de naam van de maker van dit waterverfschilderijtje in dit bericht vermelden. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie hierover informeren ?
En de jurk van De Groene Vrouw is ook bewaard gebleven. Mevrouw Jantien (Jantina) Figeland heeft deze jurk tot aan haar dood op 20 december 2016 toe bewaard. Wie anders dan zij kon deze jurk hebben ? Ze moet hele goede herinneringen aan deze jurk hebben gehad. Zie in afbeelding 2 het bericht ‘Executeur ontdekt historische jurk’, dat op 22 maart 2017 in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante, Meppeler Courant) verscheen. De niet door enige toneelstukkenkennis gehinderde plaatselijke verslaggever schrijft dat Jantien (Jantina) Figeland de jurk mogelijkerwijs bij één van de Shakespearevoorstellingen heeft gedragen. Laat dat nou net niet het geval zijn geweest.

Op 1 februari 2024 stuurde de redactie het volgende bericht naar de secretaris van de toneelvereniging Diever
Ik heb een vraag over de jurk van de groene vrouw uit het toneelstuk Peer Gynt van Hendrik Ibsen.
Ter informatie verwijs ik eerst naar het bericht ‘Un skier wètervaarfskildereegie van De Grüne Vrou’ in ut Deevers Archief.
Mijn vraag/verzoeken zijn de volgende:
Is de in het hiervoor vermelde bericht vermelde jurk (kostuum) in het bezit gekomen van de toneelvereniging Diever ?
Zo ja, dan zou ik graag een kleurenfoto van deze jurk (kostuum) bij het hiervoor vermelde bericht plaatsen.
Als uw vereniging zelf een foto van deze jurk (kostuum) heeft gemaakt, dan zou ik graag een jpg-bestand van deze foto willen ontvangen en met uw toestemming en met bronvermelding en verwijzing naar uw webstee bij het hiervoor vermelde bericht plaatsen.
Als uw vereniging niet een foto van deze jurk (kostuum) heeft gemaakt, dan zou ik graag in de gelegenheid worden gesteld zelf een foto van deze jurk (kostuum) te maken.
Ik ben u bij voorbaat bijzonder erkentelijk voor de te nemen moeite.
Ik wacht uw reactie met belangstelling af.

Op 13 maart 2024 ontving de redactie de volgende zeer gewaardeerde reactie van secretaris Henk Postma van de toneelvereniging Diever
Een poos geleden informeerde u naar de jurk van de groene vrouw, die Jantina Figeland ooit gedragen heeft.
Helaas hebben wij die jurk niet kunnen vinden.
In onze opslag hebben wij honderden kostuums en door de jaren heen zijn er steeds weer nieuwe kostuums bijgekomen, waardoor met enige regelmaat ruimte gemaakt moest worden.
Meerdere keren zijn kostuum-verkopen georganiseerd, waardoor vele kostuums bij andere verenigingen en particulieren zijn terechtgekomen.
Het is daardoor onbekend waar deze jurk is gebleven.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie zal trachten bij de executeur testamentair gegevens in te winnen over de overdracht van dit culturele erfgoed aan de toneelvereniging..

Afbeelding 1
Aquarel van de jurk van ‘de groene vrouw’. De redactie is nog niet bekend met de naam van de maker van deze aquarel.

Afbeelding 2
Bericht in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante, Meppeler Courant) van 22 maart 2017.

Posted in Eup’mlogtspel, Henrik Ibsen, Jantina Figeland, Kuunst, Peer Gynt, Wètervaarfskildereeje | Leave a comment

Jantina Figeland excelleert in 13 openluchtspelen

Posted on 26 december 2023

Jantien Figeland, die zichzelf Jantina noemde, excelleerde vanaf het begin van het openluchtspel in 1946 gedurende 13 seizoenen in het openluchtspel. Jantien (Jantina) Figeland, is geboren op 13 september 1928 in Meppel en is overleden op 20 december 2016 in Lochem.

Een toeschouwer schreef Jantina Figeland in 1947 in een persoonlijke brief het volgende:
Het is maar een suggestie en misschien voel je er zelf wel helemaal niet voor, maar zou het niet wat zijn je kennelijke aanleg voor het toneel te ontwikkelen ? Misschien zien we je dan later in ons beroepstoneel en kom ik vast naar je kijken.

Jantina Figeland is geen toneelspeelster van beroep geworden, maar excelleerde wel op schitterende wijze in de eerste dertien seizoenen in het openluchtspel an de Bolderbrink (de toekomstige Shakespearebrink) in de volgende fraaie hoofdrollen:

1946 – Puck in het toneelstuk ‘Een midzomernachtsdroom’ van William Shakespeare;
1947 – Puck in het toneelstuk ‘Een midzomernachtsdroom’ van William Shakespeare;
1948 – Ariël in het toneelstuk ‘De storm’ van William Shakespeare;
1949 – De Groene Vrouw in het toneelstuk ‘Peer Gynt’ van Henrik Ibsen;
1950 – Ophelia in het toneelstuk ‘Hamlet’ van William Shakespeare;
1951 – Viola in het toneelstuk ‘Driekoningenavond’ van William Shakespeare;
1952 – Rosalinde in het toneelstuk ‘Naar het u bevalt’ van William Shakespeare;
1953 – Helena in het toneelstuk ‘Eind goed al goed’ van William Shakespeare;
1954 – Cordelia in het toneelstuk ‘Koning van de vlakte’ van William Shakespeare;
1955 – Puck in het toneelstuk ‘Een midzomernachtsdroom’ van William Shakespeare;
1956 – Katharina in het toneelstuk ‘Het temmen van de feeks’ van William Shakespeare;
1957 – Beatrice in het toneelstuk ‘Veel gedoe om niets’ van William Shakespeare;
1958 – Julia in het toneelstuk ‘Romeo en Julia’ van William Shakespeare.

En altijd verschenen in de kranten zeer positieve recensies over haar toneelspel.
In de zogenaamde ‘historische kalender’ voor het jaar 2006 van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever is op de bladzijde voor de maand februari ook aandacht besteed aan Jantien (Jantina) Figeland.

Terecht mag gesteld worden dat Jantien (Jantina) Figeland vanaf het begin in 1946 tot in 1958 een zeer grote bijdrage heeft geleverd aan de populariteit van het openluchtspel in het openluchttheater an de Bolderbrink (de toekomstige Shakespearebrink) op de Heezeresch bee Deever; waardoor zij mede aan de basis heeft gestaan van de grote jaarlijkse toeloop naar het openluchtspel in het openluchttheater. Die toeloop heeft in de gemiente Deever een grote impuls gegeven aan de inkomsten van neringdoenden, met name neringdoenden die actief zijn in de toeristenindustrie.

Toch ontbreekt node het door het bestuur van de toneelvereniging Diever uitdrukkelijk aan Jantien (Jantina) Figeland toegezegde -maar nooit gehouden- interview met de steractrice over haar dertien hoofdrollen in het openluchtspel voor opname in het jubileumboekje Speelkwartier, zestig jaar toneelvereniging Diever 1946-2006.
Jantien (Jantina) Figeland is na het verschijnen van het boekje een tijdlang kapot geweest van de loer die één van de samenstellers (de naam is bekend bij de redactie van ut Deevers Archief) haar heeft gedraaid. Dat is toch wel een grote blamage voor de samenstellers van het boekje, dat zijn vast geen echte Deeversen geweest. Dat is toch wel voor altijd een dingetje. Dat maakt het jubileumboekje eigenlijk toch wel een beetje een waardeloos prullebakboekje. Echt wè.

De hier afgebeelde zwart-wit foto is afkomstig uit de verzameling van wijlen Jantien (Jantina) Figeland zelf. De foto is gemaakt op 12 juli 1957 op de saandweg deur ut Grünedal bij de witgekalkte woning met huisnummer 2 van Jitse Betten en Eltje Oost (dit echtpaar ligt begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever).
De redactie is bij zijn bezoek aan Jantien (Jantina) Figeland in haar woonplaats Lochem in 2005 vergeten te vragen van welk merk haar motorfiets was. Wie herkent het merk ? De motorfiets moet tamelijk nieuw, misschien wel gloednieuw, zijn geweest, want de voorband oogt heel nieuw.

Vanwege de grote culturele verdiensten van Jantien (Jantina) Figeland voor de gemiente Deever ontkomen De Hoge Dametjes En Heertjes Van De Voorkant Van Het Onbetwistbare Culturele Gelijk In Het Raadhuis Aan De Gemeentehuislaan In Deever niet aan de naamsverandering van een weg in het Midzomernachtsdroompark, te weten de naam Pucklaan te wijzigen in de naam Jantina Figelandlaan. En dat mag in het kader van die verstikkende shakespearificatie van Deever best wel flink wat eurootjes kosten.

De redactie van ut Deevers Archief heeft de kleurenfoto van één van de straatnaamborden van de Pucklaan in park Midzomernachtsdroom in de bos bee Kalter’n gemaakt op 26 april 2018.

De redactie biedt voor de onafhankelijke gedachtenvorming van De Hoge Dametjes En Heertjes Van De Voorkant Van Het Onbetwistbare Culturele Gelijk In Het Raadhuis Aan De Gemeentehuislaan In Deever diep buigend en mit de pette in de haand het bij dit bericht gevoegde bescheiden conceptvoorontwerpje van het nieuwe straatnaambord.
Is de juiste Nederlandse schrijfwijze Midzomernachtdroom of Midzomernachtsdroom ?

Posted in Alle Deeversen, Cultuur, Eup’mlogtspel, Henrik Ibsen, Jantina Figeland, Olde moter, Peer Gynt | Leave a comment

Theo Rutgers speult Peer Gynt van Henrik Ibsen

Posted on 1 juni 2021

De redactie van ut Deevers Archief heeft in het najaar van 2005 met veel zorg, plezier en voldoening de zo genoemde ‘historische kalender’ voor het jaar 2006 samengesteld voor de toen nog vele leden van de lokale heemkundige vereniging uut Deever. Het onderwerp van die kalender was ‘het Openluchtspel in de beginjaren van zijn bestaan’. Bijgaande tekst en afbeelding stonden op de bladzijde voor de maand april 2006 (grasmaand).

Toneelvereniging Diever voerde in 1949 met veel succes het enige niet door William Shakespeare geschreven stuk in haar geschiedenis op. Het was het buitengewoon moeilijk speelbare stuk Peer Gynt van Henrik Ibsen.
De jonge zeer talentvolle dominee Theo Rutgers, die toen nog in de pastorie op de brink van Deever woonde, speelde de rol van Peer Gynt op fenomenale wijze.

Een krant beschreef de voorbereiding op het stuk van de eveneens zeer talentvolle Jantina Figeland als volgt:
In de herberg op de hoek (café Brinkzicht in Diever) stond een meisje te zemen. Naast haar op een tafeltje lag opengeslagen het boek Peer Gynt van Henrik Ibsen. Zij wuifde naar de voorbijgangers en riep door de open deur dat zij terloops haar rol nog even doornam voor de voorstelling van die avond.

Busmaatschappij N.T.M. bood, vanwege het toen nog geringe particuliere autobezit, bezoekers van het openluchtspel gunstig geprijsd busvervoer.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie vindt het bijzonder jammer dat in het openluchttheater an ut Grunedal in Deever ná 1949 steeds maar weer, op weliswaar bijna perfecte wijze, een toneelstuk van William Shakespearer is opgevoerd.
Wat een monocultur, wat een gebrek aan toneeldiversiteit. Schotel het grote publiek maar weer een lekker stuk fast cultural food voor in het verpretparkiserende Royal Shakespeare Theatre an ut Grunedal. Succes verzekerd. Hoge luister- en kijkcijfers. Lovende kritieken in kranten. Hoge inkomsten. Hoog rendement. Hoge beoordelingen in De Telegraaf ……
Waarom niet elk jaar een toneelstuk van een andere, zo niet grotere toneelstukkenschrijver dan Willem Schudspeer opgevoerd ? Denk aan schrijvers, zoals: Aischylos, Aristofane, Armando, Edward Albee, Benno Barnard, Samuel Beckett, Thomas Bernhard, Marian Boyer, Berthold Brecht, Gerbrand Bredero, Abe Brouwer, Jacob Cats, Hugo Claus, Samuel Coster, Noël Coward, Jan Decorte, Euripides, August Defresne, Don Duyns, Rainer Werner Fassbinder, Dimitri Frenkel Frank, Esther Gerritsen, John Galsworthy, Johann Wolfgang Goethe, Maria Goos, Ron de Graaf, Günther Grass, Andreas Gryphius, Paul Haenen, Peter Handke, Herman Heijermans, Gerben Hellinga, Lillian Hellman, Judith Herzberg, Pieter Corneliszoon Hooft, Victor Hugo, Henrik Ibsen, Tom Lanoye, Lope de Vega, Federico Garcia Lorca, Sarah Kane, William Somerset Maugham, Arthur Miller, Molière, Heiner Müller, John Nederlof, Pablo Neruda, William Jan Otten, Harold Pinter, Jean Racine, Wanda Reisel, Gerard Jan Rijnders, Jean Paul Sartre, Wim T. Schippers, Werner Schwab, George Bernard Shaw, Sophokles, August Strindberg, Koos Terpstra, Anton Tsjechov, Lot Vekemans, Joost van den Vondel, Ton Vorstenbosch, Alex van Warmerdam, Oscar Wilde, Tennessee Williams, Willem de Wolf, Karst Woudstra en zeer zeer vele anderen.

Abracadabra-476 Abracadabra-552

Posted in Cultuur, Dorpskracht, Eup’mlogtspel, Henrik Ibsen, Historische kalender, Peer Gynt | Leave a comment

Domeneer Theo Rutgers speult Peer Gynt

Posted on 31 mei 2021

Diever speelt Peer Gynt
Diever ziet alweer met rasse schreden de dag naderen, waarop de eerste opvoering zal worden gegeven in het openluchttheater in het bos. In de kringen van de toneelvereniging wordt druk gewerkt. De ‘hoofdrollen’ studeren en repeteren en tal van voorbereidingen moeten worden besproken. Bovendien lrijgt het hele dorp het langzamerhand druk met de voorbereidingen. Alles zal evenals de vorige jaren weer tot in de puntjes in orde moeten zijn.
‘Diever’ speelt dit jaar Peer Gynt van de Noorse dramaturg Henrik Ibsen, de geschiedenis van een wonderlijke jongen, een echte zoon van het hoge Noorden. Dat Diever het met dit werk lang niet gemakkelijk zal krijgen, laat zich begrijpen. Maar men ziet er niet tegen op. ‘Deze werken boeien en fascineren ons telkens weer tot en met. Steeds weer opnieuw ontdekken we weer iets in de tekst, dat we niet eerder hadden opgemerkt en begrepen en dit juist is het wat ons zo bijzonder trekt’, aldus burgemeester Meiboom van Diever, een der promotors van deze openluchtspelen. Bij de opvoeringen zal tevens gebruik worden gemaakt van de zo bij uitstek illustratieve muziek, welke de Noorse componist Edward Grieg voor Peer Gynt schreef, hetgeen ongetwijfeld sfeer en indruk bijzonder zal verstevigen.
De hoofdrol, de rol van Peer Gynt, wordt gespeeld door dominee Rutgers, die van Solvejg, verpersoonlijking van de reine liefde, door mevrouw Rutgers, Åse, Peers moeder, door mevrouw Meiboom, terwijl de rol van de Groene Vrouw gespeeld wordt door mejuffrouw J. Figeland en de heer Andrea de rollen van Koning van Dover en Knopegieter op zich neemt. In totaal werken ongeveer 100 personen aan deze opvoeringen mee. De regie berust, evenals vorige jaren, weer in de kundige handen van dokter Broekema.
In tegenstelling met het vorige jaar, zal het dit jaar zo zijn, dat bijna een ieder ’s avonds nog weer thuis kan komen. De D.A.B.O. rijdt na afloop der opvoeringen vermoedelijk de volgende routes: Diever, Smilde, Assen, Groningen; Diever, Uffelte, Havelte, Nijeveen, Meppel, Ruinerwold, Ruinen, Ansen, Dwingeloo; Diever, Dwingeloo, Dwingeloo, Eursinge, Hoogeveen, Beilen, Beilervaart, Dwingeloo. De N.T.M. zal de verbindingen met Leeuwarden, Sneekl, Heerenveen, Appelscha, enzovoort verzorgen, terwijl de E.D.S. zorgt voor het vervoer uit de omgeving van Emmen, Sleen, Zweeloo en Oosterhesselen. Bovendien is er de toezegging van de R.V.I., dat bij aanvragen voor een bezoek aan het openluchtspel te Diever, ontheffing van het rijverbod zal worden verleend.
Rest ons nog te vermelden, dat de eerste opvoering op 23 juni aanstaande zal plaats vinden onder meer voor leerlingen der scholen en inwoners van Diever tegen een speciaal tarief. De volgende opvoeringen vinden plaats op 7 juli, 16 juli en 27 juli.

In het Friesch Dagblad van 30 juli 1948 verscheen het volgende korte bericht over de bevestiging en intrede van dominee Theo Rutgers op 1 augustus 1948 bij de Nederlands Hervormde Gemeente in Deever.

Bevestiging en intrede
1 Augustus aanstaande hoopt de heer D. Th. Rutgers, voorheen wonende te Leeuwarden, beroepen predikant bij de Nederlands Hervormde Gemeente te Diever (Dr.), na des morgens bevestigd te zijn door den hoogeerwaarde zeergeleerde heer prof. dr. Th. C. Vriezen te Groningen, des namiddags te 2.30 uur zijn intrede aldaar te doen.
Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Åse, de moeder van Peer Gynt (spreek uit Pèr Guunt), is een van de belangrijkste personages in het toneelstuk Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt). Zij is het die hem telkens tot de orde roept. Getergd door de fratsen van haar zoon, roept ze al in het eerste bedrijf wanhopig: “Ach, lag ik maar in mijn kist ! Hemel, was ik maar nooit geboren !”
Halverwege het stuk is het dan zo ver. In een prachtige scène begeleidt Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) zijn bange moeder Åse naar het hiernamaals door haar een gelukkige hemelse toekomst voor te spiegelen. De Noorse componist Edward Grieg weet dit zeldzame moment, waarop Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) zich een goed mens toont, goed te vatten in de Peer Gyntsuite nr. 1, deel II – De dood van Åse .

De redactie van ut Deevers Archief heeft in het najaar van 2005 met veel zorg, plezier en voldoening de zo genoemde ‘historische kalender’ voor het jaar 2006 samengesteld voor de toen nog vele zeer gewaardeerde leden van de heemkunduge verening uut Deever. Het onderwerp van die kalender was ‘het Openluchtspel in de beginjaren van zijn bestaan’.
De redactie verwijst naar de afbeelding van de bladzijde van de kalender voor de maand april 2006.
De redactie verwijst ook naar het bericht Theo Rutgers speult Peer Gynt van Henrik Ibsen.

Afbeelding 1
Deze prachtige en unieke zwart-wit foto van de scéne ‘de dood van Åse’ in het toneelstuk Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt) is een tijdje geleden opgedoken. De jonge dominee Theo Rutgers zit op het bed en speelt de rol van Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt). Mevrouw Nelly (Nell) Meiboom-Veltmann (die in de Deeverse volksmond altijd tante Nel werd genoemd) ligt in bed en speelt de rol van Åse, de moeder van Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt). Åse ligt op haar sterfbed.
In deze prachtige scène begeleidt Peer Gynt zijn bange moeder Åse naar het hiernamaals door haar een gelukkige hemelse toekomst voor te spiegelen. Let vooral ook op de kat op het opklapbare houten kermisdanstentstoeltje en de zandbodem van het podium.
Mevrouw Nelly (Nell) Meiboom-Veltmann (die in de Deeverse volksmond altijd tante Nel werd genoemd) was zo zelfingenomen met haar toneelprestatie als moeder van Peer Gynt (spreek uit: Pèr Guunt), dat zij haar in 1947 geboren zoon de voornaam Peer (spreek uit: Pèr) gaf. Zoon Peer (spreek uit Pèr) werd in de Deeverse volksmond altijd Peerke genoemd.

Afbeelding 2
Afbeelding uit de reclamefolder voor het openluchtspel ‘Peer Gynt’

Afbeelding 3
In de Olde Möppeler (Meppeler Courant) van woensdag 25 mei 1949 verscheen het bericht ‘Diever speelt Peer Gynt’ over de voorbereidingen van de opvoering van het toneelstuk Peer Gynt in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever.

Posted in Eup’mlogtspel, Henrik Ibsen, Peer Gynt | Leave a comment

Ik heb ten minste een eigen dakje boven mijn hoofd

Posted on 10 augustus 2019

In de krant ‘Het vrĳe volk – democratisch-socialistisch dagblad’ van zaterdag 8 januari 1955 verscheen het bericht ‘Diever op de bres voor totaal vervallen kerk’ over het geld inzamelen voor de restauratie van het vervallen kerkgebouw van de hervormde geloofsgemeente aan de brink van Deever.

Diever op de bres voor totaal vervallen kerk
Drents dorp brengt vijftig gulden per gezin op …!
(Van een onzer verslaggevers)
Het Nederlands hervormde kerkje van Diever -de oudste gotische kerk in het Drentse landschap- staat op instorten. Toen in Augustus vorig jaar de nieuwe directeur van het Provinciaal Museum te Assen, de heer G.C. Helbers, eens in Diever kwam kijken, zei hij: ‘Direct restaureren of anders een bord laten schilderen: ‘Oude ruïne te bezichtigen.’, want dan is het te laat.’
Daar schrokken ze in Diever geweldig van. Niet dat ze niet wisten, hoe doodziek hun veertiende-eeuwse kerk was. Toen dominee met Kerstmis preekte, lekte het zo hard op de geelhouten banken, dat hij soms nauwelijks te verstaan was: ’tik-tik… tik-tik-pèts.’

Samen een zwembad graven, toneel spelen en veel geld inzamelen …

Ingezetenen van Diever hadden hun vaste plaatsje -in de tweede of derde bank, vlak voor de preekstoel- verlaten en zaten plotseling ergens anders: ‘Want het giet daar !’
Het water droop langs de lampen en Kerstkransen. En nu en dan was er een oorverdovend lawaai geweest: er kwam weer ergens een stuk naar beneden… Zeker in de noordbeuk: daar fladderden de duiven in en uit, door de gaten in het dak. Dominee had rustig doorgepreekt. ‘Ik heb ten minste nog een eigen dakje boven mijn hoofd.’, had hij later gezegd.

Met elkaar doe je heel wat !
We zijn een bezoek gaan brengen aan het nog steeds prachtige kerkje van Diever. We hebben een bouwval gezien, een stuk vergane glorie van binnen en buiten even mistroostig.
Strompelend over omlaaggekomen dakpannen en stenen -‘Loopt u er niet te dicht omheen !’- hebben wij buiten de ronde gedaan.
De toren vertoont een grote wond: een tijd geleden verscheen er plotseling een bult op, als een enorme steenpuist. Niet lang daarna brak hij open en kwam de buitenmuur omlaag. De steunberen van de beide zijgewelven van de kerk zijn aangevreten en afgebrokkeld: volkomen onbetrouwbaar. Muurankers hangen nutteloos uit de muren naar voren. Wind en regen dringen binnen in ontelbare scheuren en gaten. En een lelijk ‘corset’ van ijzeren balken tracht de torenromp nog bij elkaar te houden.

En binnen ? Een allerbedroevendste consistoriekamer, waar de rotte planken onder je voeten doorbuigen -‘de dominee weet precies waar hij staan kan.’-.
De balken en planken van de zoldering en kap blijken totaal verteerd te zijn. Er zijn donkere hoeken waar niemand meer komt en ook niet komen kan: er ligt alleen puin en vogelvuil.
Nu zijn ze in Diever niet alleen geschrokken: ze hebben er ook onmiddellijk iets gedaan. En het gebeurd met de grondigheid, waarmee de inwoners van dit Drentse dorp eerder ‘grote objecten’ aanpakten. Hadden ze niet gezamenlijk -vrouwen en kinderen incluis- hun zwembad gegraven, toen ze het hebben wilden ?
Totdat het zwembad er kwam, werden de kinderen elke Zaterdagmiddag naar de Koekoeksvijver gestuurd, met zeep en handdoek bij zich. Er viel niet altijd wat te wassen: soms stond de vijver droog. Dat verdroot de inwoners van Diever zeer. En dus kwam er een zwembad. Als de vrouwen een kruiwagen met zand en leem wegkruiden, aan de reand van Berkenheuvel, ging hij niet zo vol. Maar als de smidsknecht er mee weg liep, deden ze er allemaal nog gauw een schep bovenop !
En was niet uit hun toneelvereniging het langzaam beroemd geworden Openluchtspel gegroeid ? (Deze zomer is de Midzomernachtsdroom weer aan de beurt en zullen opnieuw duizenden bezoekers naar Diever stromen). In een dorp, waar Oberon en Puck, Peer Gynt en Hamlet, Koning Lear of Ophelia wonen, kan men de kerk niet naar beneden laten komen !

Men ging dus met een lijsrt in het dorp rond, om eens te peilen, wat ze er van de toestand dachten. Toen de lijst terugkeerde, telde men aan giften een bedrag van f. 22.000, dat was gemiddeld per gezin in Diever VIJFTIG GULDEN.
‘Als we nu subsidie aanvragen, hoeft niemand te zeggen: laten ze in Diever eerst zélf maar eens tonen of ze er iets voor over hebben !’
Nee, dat hoeft niemand te zeggen. Op die lijst staan bedragen van enkele guldens en tientjes, die in termijnen geïnd kunnen worden. Dat zijn giften uit gezinnen, waar gerust van een ‘offer’ gesproken kan worden.
Er was ook nog een restauratiefondsje van drieduizend gulden. Dat maakte er dus in totaal f. 25.000 van.
En natuurlijk startten ze in Diever onmiddellijk met een goed opgezette folder-actie. Daar kwamen tot dusverre vijfduizend gulden op binnen.
Diever zélf heeft dus op het ogenblik f. 30.000 voor zijn kerk in kas. Maar dat zal f. 55.000 moeten worden. Aangevuld met alle verkrijgbare subsidies, zullen dan net de …. enkele tonnen binnenkomen, die nodig zijn om Diever een pronkjuweel van een kerk terug te geven.
Tussen haakjes: misschien krijgt u nooit zo’n folder van Diever onder ogen. Er staat een lang verhaal over de kerk op. Maar er staat ook een gironummer op te lezen: Commissie tot Restauratie van de Nederlands Hervormde Kerk te Diever, postgironummer 641200 …

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
De redactie is op zoek naar een exemplaar van de in het artikel genoemde restauratie-folder.