De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard vindt dit te tonen in ut Deevers Archief.
Zo vond de redactie in de ordners met paperassen, die hij voortdurend verzamelde voor het samenstellen het papieren blad Opraekelen van de Historische Vereniging Voormalige Gemeente Diever (40 nummer in de jaren 1999-2007), een door wijlen Lambert Brugging op basis van gegevens van wijlen Hendrik Jan (Henneman) Rolden opgesteld stukje tekst over de vrijwillige brandweer in de gemiente Deever. De redactie geeft dat stukje tekst weer in de volgende nogal door hem bewerkte versie, met postume excuses aan Lambert Brugging.
Lambert en Hendrik Jan Rolden waren bij de vrijwillige brandweer
Vader Lambert Rolden en zoon Hendrik Jan (Henneman) Rolden zijn beiden lid geweest van de vrijwillige brandweer in de gemiente Deever. Lambert Rolden is een aantal jaren en Hendrik Jan Rolden is ruim twintig jaren lid geweest. Vanaf 1940, het jaar waarin de eerste motorbrandspuit is aangeschaft, waren ze bee de braandwièr. De werkzaamheden bee de braandwièr hielden een beetje verband met hun technische beroep. Ze voldeden aan de basiseisen om brandweerman te worden. Ze waren in het dorp woonachtig en veelal ook in het dorp werkzaam. Ze waren technisch onderlegd en ze waren bekend met auto’s. Daarom werden beiden chauffeur-monteur.
In die jaren (oorlogsjaren) bestond hun brandweerploeg uit onder meer Jan Driesen (opperbrandmeester en administrateur op de zuivelfabriek), Roelof Klasen (schoenmaker), Hendrik Nijzingh (aannemer), Albert Strik (vrachtwagenrijder), Harm Mos (wagenmaker), Jan Mulder (schoenmaker), Jan van de Berg (arbeider) en Hendrik Zoer (straatmaker). De gemeente-architect was de commandant.
Tegenwoordig krijgt een vrijwillige brandweerman eerst een uitgebreide opleiding, maar dat was in de tijd van Lambert en Hendrik Jan (Henneman) Rolden niet het geval. Een werknemer van de fabrikant van de brandweerauto kwam een keer langs om uitleg te geven over de werking van de pomp. De brandweerploeg oefende regelmatig. De eigenlijke werkzaamheden werden in de praktijk geleerd. De taken van de brandweer waren beperkt. Hij trad uitsluitend op bij brand en niet bij andere calamiteiten, zoals nu het geval is (hulpverlening, verkeersongelukken, enzovoort).
Het bluswater werd uit een braandkoele gepompt, omdat in de gemiente Deever aanvankelijk geen waterleidingnet aanwezig was. Deze waren op verschillende plaatsen in de gemiente Deever aanwezig. Het nadeel was, dat de kuilen praktisch niet werden onderhouden en bij een langere tijd van droogte en vooral bij grotere branden vaak spoedig leeg waren gepompt. Een belangrijke verbetering was het slaan van 4 nortonputten. Ze bevonden zich voor het gemeentehuis in Deever, nabij de boerderij van Albertus van Zomeren in Wapse, voor de onderwijzerswoning in Wittelte en tegenover Villa Nova op Zorgvlied. In Geeuwenbrug, Dieverbrug en Wittelterbrug waren geen nortonputten aanwezig. Dit werd niet nodig gevonden, omdat het bluswater uit de vaart kon worden gepompt. De nortonputten bestonden uit gegalvaniseerde ijzeren buizen met een vrije grote diameter. Het bluswater kon toto 40 meter diep worden gehaald. Het water werd eerst met een vacuümpomp opgepompt. Als voldoende water naar boven kwam, dan nam de brandweerauto het pompen over. De voorraad water in de put was vrijwel onuitputtelijk.
Om het water bij de brand te brengen moesten vaak over een lange afstand veel slangen worden uitgelegd. Dit vergde uiteraard nogal wat tijd. Soms was het beschikbare aantal slangen niet toereikend om bij het bluswater te komen, zoals bijvoorbeeld in Wateren, waar geen nortonput aanwezig was. In zodanig geval werd naar een oplossing gezocht, zoals het gebruiken van een nog aanwezige brandkuil, water uit een sloot of plas, enzovoort.
De meest spectaculaire brand, die Hendrik Jan (Henneman) Rolden heeft meegemaakt was een veenbrand in de Giethoornse polder. Het verraderlijke van deze branden is, dat het vuur zich ondergronds verspreidt en telkens weer de kop kan opsteken. Om de brand te blussen waren verschillende korpsen uit de omgeving, waaronder die uut Deever, opgetrommeld. De brandweerlieden zijn dagen met deze brand bezig geweest. Ze losten elkaar bij toerbeurt af.
Branden, die tegenwoordig niet meer, maar vroeger wel veel voorkwamen waren die, veroorzaakt door hooibroei. In het algemeen was het moeilijk bij de brandhaard te komen. Soms moest het gehele vak met hooi overhoop worden gehaald en verwijderd. Dit was op de eerste plaats het werk van de boeren zelf, met medewerking van omwonenden en anderen. De taak van de brandweer was het hooi goed nat te houden. Afhankelijk van de omstandigheden ging in de bestrijding van deze branden een hoop tijd zitten.
Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Hendrik Jan (Henneman) Rolden is geboren op 10 maart 1921 in Deever. De redactie is nog niet bekend met zijn datum van overlijden. Hij is een zoon van Lambert Rolden. Hendrik Jan (Henneman) Rolden was getrouwd met Zijntje (Sina) Bel uut de Peperstroate in Deever. Zij is geboren op 14 september 1922 in Deever. Zij is overleden op 8 februari 2014 in Deever.
Lambert Rolden is geboren op 15 maart 1891 in Weerwille in de gemeente Ruinerwold. Hij is overleden op 2 februari 1958 op 66-jarige leeftijd in Deever. Hij was getrouwd met Elisabeth (Lize) Johanna Schoemaker. Zij is geboren op 14 oktober 1895 in Deever. Zij is overleden op 13 januari 1989 in Deever.
Hendrik Jan Rolden had een rijwiel-, garage- en installatiebedrijf an de Heufdstroate in Deever, op de plek waar nu de enige zelfbedieningswinkel van Deever is gevestigd.
In het Nieuwsblad van het Noorden verschenen op 12 maart 1940, kort voor het begin van de Tweede Wereldoorlog, twee foto’s (A en B) met onderschrift over de aanschaf van een nieuwe brandspuit voor de gemiente Deever. De redactie verwijst voor de volledigheid naar het bericht Old en nee bee de vreewilluge braandwièr in Deever.
De redactie toont in dit bericht van die twee foto’s (A en B) een uitvergroting van de onderste foto (foto B). Op foto B is de nieuwe brandspuit op de brink van Deever te zien. De redactie van ut Deevers Archief herkent op foto B rechts voor de brandspuit Lambertus Rolden. Links naast de brandspuit staat zijn zoon Hendrik Jan (Henneman) Rolden. Aan de linkerkant is te zien Keimpe Roosjen. Rechts naast hem staat Geert Schute (was die ook lid van de vrijwillige brandweer ?). Vlak achter de brandspuit is meester Martinus Strating te zien. Het meisje aan de rechterkant is een dochter van Hessel Hessels te zien, zij is een zuster van Mans Hessels.
De redactie heeft de bijgevoegde kleurenfoto van de brink van Deever gemaakt op woensdag 6 november 2019.
Bijgaande afbeelding is ook ten zeerste te bewonderen op bladzijde 1 van nummer 22/1 (maart 2022) van het papieren blad Opraekelen van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever.
